صرافی غیرمتمرکز یک سیستم منحصربهفرد است که به افراد این امکان را میدهد تا بدون نیاز به ایجاد حساب کاربری، معاملات ارز دیجیتال را بهصورت همتا به همتا (P2P) و بدون واسطه انجام دهند. این نوع صرافیها فضایی را برای تریدرها فراهم میکنند تا بتوانند تمامی معاملات مالی خود را بهصورت مستقیم و بدون دخالت نهادهای متمرکز انجام دهند. یکی از مزایای اصلی این صرافیها این است که هیچ نهاد مرکزی بر داراییها و معاملات کاربران نظارت ندارد؛ بهعبارتدیگر، کنترل و مدیریت این سیستمها به جامعه معاملهگران و فعالان شبکههای بلاکچین سپرده شده است.
صرافی غیرمتمرکز به کاربران این امکان را میدهد که با تعامل با قراردادهای هوشمند، به طور مستقیم و از طریق کیف پولهای خود، معاملات را انجام دهد. در این نوع صرافی، تریدرها مسئولیت محافظت از داراییهای خود را بر عهده دارند و در صورت بروز اشتباهاتی مانند گمکردن کلید خصوصی یا ارسال ارز به آدرس نادرست، عواقب آن بر عهده خودشان خواهد بود.
صرافی غیرمتمرکز به هیچ کشور یا منطقه خاصی وابسته نیست و بهصورت یک شبکه وسیع از گرهها در سرتاسر جهان توزیع شده است. در صرافیهای متمرکز، تمامی داراییها و تریدرها به یک نهاد مرکزی متصل هستند که تراکنشها را برای آنها تسهیل میکند؛ اما در صرافیهای غیرمتمرکز، واسطهها حذف میشوند و اعضای شبکه میتوانند به طور مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، درحالیکه صرافی تنها بهعنوان پلی بین آنها عمل میکند.
5 مرحله روال کار صرافی غیرمتمرکز
صرافیهای غیرمتمرکز (DEXها) پلتفرمهایی برای مبادله ارزهای دیجیتال هستند که برخلاف صرافیهای متمرکز، نیازی به واسطه مرکزی ندارند. در ادامه، مراحل استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز بهصورت گامبهگام و با جزئیات بیشتر توضیح داده شده است:
- انتخاب شبکه بلاکچین:
- اولین گام انتخاب شبکه بلاکچینی است که صرافی غیرمتمرکز مورد نظر بر روی آن ساخته شده است (مثلاً اتریوم، بایننس اسمارتچین، سولانا و…).
- هر شبکه کارمزد تراکنش (Gas Fee) متفاوتی دارد که باید در نظر گرفته شود. شبکههای سریعتر معمولاً کارمزد بالاتری دارند.
- انتخاب شبکه بر اساس سرعت، هزینه و میزان امنیت مورد نظر شماست.
- انتخاب و اتصال کیف پول:
- برای تعامل با صرافی غیرمتمرکز، نیاز به یک کیف پول دیجیتال سازگار با شبکه بلاکچین انتخابی دارید. کیف پولهای نرمافزاری و سختافزاری متعددی وجود دارند.
- کیف پول باید از قراردادهای هوشمند پشتیبانی کند. MetaMask یکی از کیف پولهای محبوب و پرکاربرد برای این منظور است.
- کیف پول خود را به صرافی غیرمتمرکز متصل کنید. این معمولاً با کلیک بر روی گزینه “Connect Wallet” یا مشابه آن انجام میشود.
- قبل از اتصال کیف پول، از صحت آدرس و امنیت آن اطمینان حاصل کنید.
- تأمین مالی کیف پول:
- برای انجام معاملات، باید توکنهای مورد نظر خود را به آدرس کیف پول متصل شده به صرافی غیرمتمرکز واریز کنید. این توکنها میتوانند از صرافیهای متمرکز (CEX) یا سایر منابع به دست آیند.
- مهم: حتماً توجه داشته باشید که توکنها را به شبکه بلاکچین صحیح ارسال کنید. ارسال توکن به شبکه اشتباه منجر به ازدسترفتن دائمی آنها خواهد شد.
- برای پرداخت کارمزد تراکنشها، نیاز به توکن بومی شبکه بلاکچین مورد استفاده (مثلاً ETH برای اتریوم، BNB برای بایننس اسمارتچین) دارید.
- انجام معامله:
- پس از اتصال کیف پول و تأمین مالی آن، میتوانید در DEX به جستجوی جفتارزهای موردنظر خود بپردازید.
- قیمتها بهصورت پویا و بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین میشوند.
- مقدار توکن مورد نظر برای خرید یا فروش را مشخص کنید.
- معامله را تأیید کنید. DEX از شما درخواست تایید معامله از طریق کیف پول خود را میکند.
- مدیریت داراییها:
- پس از انجام معامله، توکنهای خریداری شده یا فروش رفته در کیف پول شما نمایش داده میشوند.
- برای برداشت توکنها، باید آنها را از آدرس کیف پول DEX به آدرس کیف پول دلخواه خود منتقل کنید. دوباره دقت کنید که شبکه بلاکچین صحیح را انتخاب کنید.
نکات طلایی در زمان انتخاب صرافی غیرمتمرکز
انتخاب یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) مناسب، برای کاربران ارزهای دیجیتال امری حیاتی است. عواملی متعددی در انتخاب صرافی ارز دیجیتال دخیل هستند و درک این عوامل، از ضررهای مالی احتمالی جلوگیری میکند. در ادامه، به مهمترین نکات در انتخاب یک DEX میپردازیم:
- معروفیت و اعتبار: یک DEX موفق معمولاً توسط یک سازمان غیرمتمرکز مستقل (DAO) مدیریت میشود و دارای یک جامعه فعال و پاسخگو است. قبل از انتخاب، درباره صرافی تحقیق کنید، نظرات کاربران را بررسی کنید و به دنبال نشانههایی از اعتماد و شفافیت باشید. بررسی سابقه فعالیت، اعضای تیم و میزان مشارکت جامعه در تصمیمگیریها، به شما در ارزیابی اعتبار DEX کمک میکند. در اینترنت و شبکههای اجتماعی به دنبال گزارشهای امنیتی، نظرات کاربران و اخبار مربوط به صرافی موردنظر بگردید.
- امنیت: امنیت در DEXها از اهمیت ویژهای برخوردار است. صرافی غیرمتمرکز نیز، مانند هر سیستم نرمافزاری دیگری، در معرض خطرات امنیتی، از جمله حملات هکرها، باگهای نرمافزاری و نقاط ضعف در قراردادهای هوشمند است. قبل از استفاده از هر صرافی غیرمتمرکز، گزارشهای امنیتی مستقل، آسیبپذیریهای شناخته شده و مراحل امنیت را بررسی کنید. به دنبال صرافیهایی باشید که از قراردادهای هوشمند آزمایششده و ممیزی شده استفاده میکنند و بهروزرسانیهای امنیتی منظم را منتشر میکنند. همچنین، اطمینان حاصل کنید که صرافی از الگوریتمهای رمزنگاری قوی استفاده میکند.
- یکپارچگی با کیف پول: سازگاری صرافی غیرمتمرکز با کیف پول مورد استفاده شما امری ضروری است. برخی DEXها از WalletConnect استفاده میکنند که سازگاری با طیف وسیعی از کیف پولها را فراهم میکند؛ اما قبل از استفاده، مطمئن شوید که کیف پول شما با صرافی موردنظر سازگار است. بررسی پشتیبانی از شبکههای مختلف بلاکچینی نیز بسیار مهم است. اگر از چندین شبکه بلاکچینی استفاده میکنید، مطمئن شوید که DEX انتخابی شما از تمام شبکههای مورد نظر پشتیبانی میکند.
- تجربه کاربری (UI/UX): رابط کاربری صرافی باید کاربرپسند و آسان برای استفاده باشد. صرافیهای پیچیده میتوانند برای کاربران تازهکار موجب سردرگمی و خطا شوند. قبل از استفاده از DEX، رابط کاربری آن را بررسی کنید و مطمئن شوید که بهراحتی میتوانید از تمام امکانات آن استفاده کنید. وجود دکومنتیشن و آموزشهای کامل نیز مورد توجه قرار دهید.
- هزینهها: هزینههای معاملات (کارمزدها) در DEXها متفاوت است. برخی DEXها کارمزدهای ثابتی دارند، درحالیکه برخی دیگری کارمزد متغیر بر اساس نقدینگی و عوامل دیگر دریافت میکنند. قبل از استفاده، هزینههای معاملات را مقایسه کنید و ارزانترین و مناسبترین گزینه را انتخاب کنید. بهعلاوه به هزینههای گاز شبکه بلاکچین (هزینههای گاز شبکه بلاکچین (Blockchain Gas Fees)، هزینههایی هستند که برای انجام هر تراکنش یا اجرای قرارداد هوشمند در شبکههای بلاکچین، مانند اتریوم، بایننس اسمارتچین و… پرداخت میشوند.) نیز توجه داشته باشید. این هزینهها میتوانند به طور قابلتوجهی متغیر باشند.
- پشتیبانی از توکنها: مطمئن شوید که صرافی غیرمتمرکز از توکنهای موردنظر شما پشتیبانی میکند. برخی DEXها تنها از تعداد محدودی از توکنها پشتیبانی میکنند.
- سرعت تراکنشها: سرعت تراکنشها در DEXها متفاوت است. برخی DEXها تراکنشهای سریعتری را ارائه میدهند درحالیکه برخی دیگر کندتر هستند. این موضوع مخصوصاً در موارد حساس به زمان از اهمیت ویژهای برخوردار است.
- شفافیت و شفافیت کد: شفافیت کد قراردادهای هوشمند در صرافی غیرمتمرکز بسیار مهم است. شما باید بتوانید کد را بررسی کنید و از امنیت آن اطمینان حاصل کنید. DEXهایی که کد منبعباز دارند معمولاً امنیت بالاتری دارند، زیرا جامعه میتواند کد را بررسی کند و هرگونه باگ یا آسیبپذیری را شناسایی کند.
مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز
مزایا | معایب |
قابل معامله بودن همه توکنها | آسیبپذیری قرارداد هوشمند |
ناشناس بودن | نیاز به دانش در زمان استفاده از صرافی غیرمتمرکز |
کاهش خطرات امنیتی | لیستهای توکن بررسی نشده |
کاهش ریسک طرف مقابل | نقدینگی پایین |
عدم نیاز به احراز هویت | سرعت پایین تراکنشها |
لیست شدن اکثر شت کوینها | محدودیتهای جابجایی داراییها در بلاکچین |
بهترین صرافیهای غیرمتمرکز برای ایرانیها
حالا که با صرافی غیرمتمرکز آشنا شدهاید، خوب است که با چند نمونه از این صرافیها که برای کاربران ایرانی مناسب هستند، آشنا شوید:
یونیسواپ (Uniswap)
صرافی یونیسواپ یکی از معروفترین صرافیهای غیرمتمرکز در سطح جهانی است که بر روی بلاکچین اتریوم فعالیت میکند. این صرافی به طور کامل غیرمتمرکز بوده و هیچ فرد یا سازمان خاصی مالک آن نیست.
یکی از ویژگیهای بارز یونیسواپ، طراحی اپنسورس آن است که به کاربران این امکان را میدهد تا توکنهای جدید را به پلتفرم اضافه کنند. این صرافی با استفاده از پروتکل ALP، مشکل نقدینگی را بهخوبی حل کرده است. این سیستم به سرمایهگذاران انگیزه میدهد تا بهعنوان تأمینکنندگان نقدینگی (LP) در صرافی فعالیت کنند.
برای هر توکن، استخر جداگانهای در نظر گرفته شده و میزان نقدینگی موجود در آن استخر، قیمت آن ارز را تعیین میکند. بهاینترتیب، خریداران و فروشندگان نیازی به وجود طرف مقابل برای تکمیل معامله ندارند و میتوانند بلافاصله با قیمتی که از استخر مشخص شده، معاملات خود را انجام دهند.
پنکیک سواپ (Pancakeswap)
پنکیک سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است که بر روی زنجیره هوشمند بایننس (BSC) راهاندازی شده و به کاربران این امکان را میدهد تا بهسادگی توکنهای استاندارد BEP-20 را مبادله کنند. هدف اصلی صرافی پنکیک سواپ، ایجاد یک بستر مالی غیرمتمرکز (DeFi) و تسهیل معاملات در دنیای مالی است.
این پلتفرم با ارائه محصولات معاملاتی متنوع، تجربهای جذاب برای کاربران فراهم میکند و بهصورت اپنسورس طراحی شده است. همچنین، پنکیک سواپ کاربران را از راهاندازی توکنهای جدید آگاه میسازد. میتوان این صرافی DEX را بهعنوان پلی میان اتریوم و توکنهای خود پنکیک سواپ در نظر گرفت. علاوه بر این، پنکیک سواپ بهعنوان یک بازار معتبر برای خریدوفروش NFT نیز شناخته میشود.
سوشی سواپ (SushiSwap)
سوشی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز از نوع AAM است که بهسرعت در میان کاربران ارز دیجیتال محبوبیت پیدا کرده است. این صرافی DEX با بهرهگیری از قراردادهای هوشمند، برای جفتارزهای موجود در بازار، بازارسازی میکند و بر روی شبکه اتریوم فعالیت میکند. عملکرد سوشی سواپ مشابه یونیسواپ است و برای هر جفتارز، یک استخر نقدینگی ایجاد میشود تا تریدرهای دیفای بتوانند با تأمین نقدینگی به سود دست یابند.
کارمزد تراکنشها در این پلتفرم ۰.۳ درصد است و کاربرانی که با توکن سوشی کارمزد شبکه را پرداخت میکنند، در ازای سپردهگذاری خود، سود دریافت میکنند. فعالیت سوشی سواپ بدون هیچگونه نظارت و واسطهگری از سوی ارگانهای ثالث انجام میشود. همچنین، هرگونه تغییر در پلتفرم معاملاتی سوشی سواپ توسط دارندگان توکن بومی آن، یعنی Sushi، انجام میگیرد.
صرافی IDEX
صرافی IDEX که بر پایه بلاکچین اتریوم فعالیت میکند، به کاربران این امکان را میدهد تا توکنهای ERC-20 را از طریق تراکنشهای همتا به همتا (P2P) مبادله کنند. به دلیل این نوع تراکنشها، IDEX بهعنوان یک صرافی غیرمتمرکز شناخته میشود.
این صرافی به طور قابلتوجهی شبیه به صرافیهای متمرکز است و به کاربران اجازه میدهد تا داراییهای خود را درون پلتفرم نگهداری و ذخیره کنند. یکی از ویژگیهای جالب این پلتفرم این است که کاربران میتوانند سفارشهای خریدوفروش خود را قبل از انجام مبادله لغو کنند که این امر آن را به یک تجربه کاربری مشابه با اکسچنجهای سنتی نزدیکتر میکند.
IDEX با ارائه کلیدهای خصوصی رمزنگاری شده، امکان انجام معاملات در زمانهای مختلف، کارمزدهای بسیار پایین و قابلیت اتصال به ابزارهای تحلیلی دیگر، به یکی از گزینههای جذاب برای تریدرها تبدیل شده است.

صرافی غیرمتمرکز بایننس Binance DEX
صرافی غولپیکر بایننس، فقط یک پلتفرم متمرکز نیست، بلکه یک بازوی قدرتمند غیرمتمرکز هم دارد: Binance DEX! یک صرافی اپنسورس که درست مثل برادر بزرگترش با سرعت نور تراکنشها را انجام میدهد. تصور کنید در یکچشم بههمزدن، معاملات شما در بستری امن و غیرمتمرکز نهایی میشود.
Binance DEX مثل یک سوئیس بانک ارز دیجیتال است! از کیف پولهای متنوع پشتیبانی میکند و دست شما را برای خریدوفروش طیف گستردهای از رمزارزها باز میگذارد؛ اما متأسفانه، این دِکس هم مثل صرافی متمرکز، روی خوشی به کاربران ایرانی نشان نمیدهد و برای استفاده از آن، باید از ابزارهای تغییر IP استفاده کنید.
بایننس دکس با کارمزد ۰.۱٪ برای هر معامله، یک انتخاب اقتصادی هم محسوب میشود. این صرافی باتکیهبر پروتکل همتا به همتا (P2P)، به شما اجازه میدهد بدون واسطه با دیگر کاربران وارد معامله شوید. بلاکچین قدرتمند این پلتفرم هم تضمین میکند که تراکنشهای شما با سرعت و امنیت بالا پردازش شوند.
بایننس دکس، فرصتی طلایی برای تجربه معاملات غیرمتمرکز با چاشنی سرعت و امنیت است.
سخن پایانی
رشد فزاینده حوزه دیفای (DeFi) منجر به افزایش محبوبیت صرافی غیرمتمرکز (DEX) مبتنی بر شبکه اتریوم شده است. ادامه این روند، نوآوری در فناوری DEX را در سرتاسر صنعت ارزهای دیجیتال تسریع خواهد بخشید. علاوه بر صرافیهای شناختهشدهای مانند یونیسواپ (Uniswap)، بایننس دکس (Binance DEX)، پنکیک سواپ (PancakeSwap) و دی وای دی ایکس (dYdX)، صرافیهای امن و قابلاعتماد دیگری همچون وان اینچ سواپ (1inchSwap)، کوئیک سواپ (QuickSwap) و تور سواپ (Thorswap) نیز وجود دارند. محبوبیت صرافی غیرمتمرکز به دلایل متعددی از جمله کاهش نوسانات قیمت، کاهش لغزش (Slippage)، کاهش کارمزدها و افزایش امنیت به دلیل عدم وجود واسطه مرکزی است.
سؤالات متداول
۱. چه تفاوتی بین صرافیهای متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) وجود دارد؟ صرافیهای متمرکز توسط یک نهاد مرکزی مدیریت میشوند و کاربران داراییهای خود را به این نهاد میسپارند، درحالیکه صرافی غیرمتمرکز بر پایه فناوری بلاکچین عمل میکند و نیازی به نهاد مرکزی ندارد. در DEX ها، کاربران خود مسئولیت امنیت داراییهایشان هستند.
۲. کدام نوع صرافی امنتر است CEX یا DEX؟ هر دو نوع صرافی دارای مزایا و معایب امنیتی هستند. CEXها در معرض خطر هک و کلاهبرداری هستند، اما DEXها در معرض خطرات مرتبط با خطاهای انسانی و آسیبپذیریهای قراردادهای هوشمند قرار دارند. امنیت هر دو به اقدامات احتیاطی کاربران و پلتفرم بستگی دارد.
۳. چه مزایایی صرافی غیرمتمرکز نسبت به صرافی متمرکز دارند؟ DEXها بهطورکلی کنترل بیشتر کاربران بر داراییهای خود، عدم نیاز به احراز هویت سختگیرانه و کاهش ریسک هک مرکزی را ارائه میدهند. همچنین، برخی از DEXها امکانات منحصربهفردی مانند امکان توکنهای جدید و استیکینگ ارائه میدهند.