صرافی غیرمتمرکزیک سیستمی است که در آن افراد می‌توانند بدون نیاز به باز کردن حساب، معامله ارز دیجیتال خود را به صورت همتا به همتا (کاربر به کاربر) و بدون واسطه انجام دهند. در واقع صرافی غیرمتمرکز جایگاهی را برای تریدرها فراهم می‌کند که بتوانند تمامی معاملات مالی خویش را به صورت بدون واسطه و مستقیم انجام دهند. یکی از مزایای اصلی استفاده از چنین صرافی‌هایی این است که هیچ نهاد متمرکزی بر دارایی و معاملات کاربران دسترسی و نظارت نخواهد داشت. با این حال، منظور از حذف واسطه این است که نهادی مشخص کنترل آن را به دست ندارد بلکه توسط جامعه معامله‌گران و فعالان شبکه‌های بلاکچین مدیریت می‌شود.
صرافی‌های غیرمتمرکز این امکان را به کاربران می‌دهند تا با تعامل با قراردادهای هوشمند در پلتفرم معاملاتی به طور مستقیم، از طریق کیف پول خود معامله کنند. در صرافی غیرمتمرکز تریدر از دارایی‌های خود محافظت می‌کند و در صورت داشتن اشتباهاتی همچون گم کردن کلید خصوصی و یا ارسال ارزها و دارایی‌ها به آدرس اشتباه، مسدولیت آنها بر دوش تریدرها است.
همچنین صرافی‌های غیرمتمرکز در کشور یا منطقه خاصی مستقر نیستند، آنها شبکه‌ای گسترده از گره‌هایی هستند که در هرجای دنیا ممکن است توزیع شده باشند. در حالت متمرکز، همه دارایی‌ها و معامله‌گران به یک نهاد مرکز وصل‌اند تا تراکنش‌ها را برای آنها ممکن کند؛ اما در حالت غیرمتمرکز، نهاد واسطه حذف می‌شود تا اعضای شبکه ارتباط مستقیمی با یکدیگر داشته باشند و صرافی تنها پلی بین آنها باشد.
نحوه کار صرافی‌های غیرمتمرکز
صرافی‌های غیر متمرکز بر روی بلاک چین‌های عمومی و منبع باز مانند اتریوم ساخته شده‌اند. آنها با استفاده از قراردادهای هوشمند، به خریداران و فروشندگان اجازه می‌دهند تا ارزهای دیجیتال را به روشی غیرقابل اعتماد معامله کنند و بلاک چین معامله را حل و فصل می‌کند.
حال می‌خواهیم بدانیم که چگونه می‌توان از صرافی غیر متمرکز استفاده کرد؟ در ابتدا باید بگوییم که برای استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکزلزومی به ثبت‌نام و واردکردن ایمیل نیست و فقط کافی است که کیف پولی سازگار با قرارداد هوشمند صرافی مدنظر را داشته باشید و آن را به پلتفرم متصل کنید.
در قدم اول مهم است که شما شبکه بلاک چین خود را انتخاب کنید؛ چون کارمزد شبکه‌های مختلف برای تراکنش‌ها متفاوت است. قدم بعدیباید کیف پول سازگار با شبکه را انتخاب کنید و مقداری توکن در کیف پول خود واریز نمایید. برای پرداخت کارمزد در هر شبکه بلاک چین، از ارز دیجیتال بومی آن استفاده می‌شود.
کیف پول‌های دارای افزونه‌ی مرورگر کار شمارا در انجام اینکاربسیار راحت می‌کنند به گونه‌ای به‌راحتی می‌توانید روی مرورگر نصب و کیف پول را با استفاده از عبارت یادآور در آن بازیابی کنید.
وقتی کیف پول مدنظرتان را نصب کردید، گام بعدی این است که توکن مربوط به بلاک چین انتخابی خود را از صرافی‌های متمرکز بخرید و به کیف پولتان واریز کنید. فراموش نکنید که توکن‌ها را به شبکه‌ای غیر از شبکه مخصوص خودش نباید بفرستید؛ چون در این صورت دیگر نمی‌توانید آنها را بازیابی کنید. پس از واریز توکن به کیف پول، با استفاده از گزینه «Connect Wallet» آن را به پلتفرم صرافی غیرمتمرکز متصل و معاملات خود را شروع کنید.
برخی از این صرافی‌ها برخلاف ماهیت غیرمتمرکزشان دسترسی کاربران ایرانی را با موانع و محدودیت‌هایی مواجه کرده‌اند؛ بنابراین، کاربران ایرانی برای اتصال کیف پول یا جابه‌جایی ارزهای دیجیتال در این پلتفرمها باید بیشتر احتیاط و دقت کنند.
مهم‌ترین نکات در زمان هنگام انتخاب صرافی غیرمتمرکز
برای انخاب یک صرافی غیر متمرکز عواملی تاثیر گذار هستند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:
معروفیت
اکثر صرافی‌های غیر متمرکز توسط DAOها اداره می‌شوند و یک جامعه فعال دارند. جامعه صرافی غیرمتمرکز مورد نظر خود را بشناسید تا بتوانید در صورت بروز هرگونه مشکل از بازخوردهای آنها استفاده کنید.
امنیت
با توجه به وجود هکرها، حملات بریج و… حتما صرافیغیر متمرکز مورد نظر خود را از نظر امنیتی بررسی کنید.
یکپارچه‌سازی با کیف پول
بررسی کنید که آیا صرافی غیر متمرکز مورد نظر شما با کیف پول شما همسو هستند یا خیر. برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز با استفاده از قابلیت WalletConnect با اکثر کیف پول‌ها ادغام می‌شوند.
تجربه کاربری
استفاده از برخی صرافی‌های غیر متمرکز آسان است، در حالی که برخی از آنها رابط کاربری پیچیده‌ای دارند.
هزینه
همه صرافی‌های غیرمتمرکز هزینه‌های متفاوتی دریافت می‌کنند. با استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز می‌توانید کارمزدها را مقایسه کنید تا ارزان‌ترین معامله را انجام دهید.
مزایا و معایب صرافی غیر متمرکز
| مزایا | معایب |
| قابل معامله بودن همه توکن‌ها | آسیب‌پذیری قرارداد هوشمند |
| ناشناس بودن | نیاز به دانش در زمان استفاده از صرافی غیرمتمرکز |
| کاهش خطرات امنیتی | لیست‌های توکن بررسی نشده |
| کاهش ریسک طرف مقابل | نقدینگی پایین |
| عدم نیاز به احراز هویت | سرعت پایین تراکنش‌ها |
| لیست شدن اکثر شت کوین‌ها | محدودیت‌های جابجایی دارایی‌ها در بلاکچین |
5 تا از بهترین صرافی‌های غیر متمرکز برای ایرانی‌ها
اکنون که با صرافی‌های غیرمتمرکز آشنا شده‌اید بهتر است با چند نمونه از این صرافی‌ها که برای ایرانی‌ها مناسب هستند نیز آشنا شوید:
یونی سواپ (Uniswap)
یکی از شناخته‌شده‌ترین صرافی‌های دکس در جهان یونی سواپ است که روی بلاکچین اتریوم راه‌اندازی شده است. این صرافی کاملاً غیرمتمرکز است و هیچ شخص یا سازمانی مالکیت آن را در اختیار ندارد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این صرافی این است که کاملاً اپن سورس طراحی شده است و کاربران می‌توانند توکن‌های جدید را به صرافی اضافه کنند.
این صرافی با استفاده از پروتکل ALP مشکل نقدینگی را برطرف کرده است. این سیستم انگیزه کافی را در سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند تا در صرافی نقش تامین کننده نقدینگی یا LP را به عهده بگیرند. برای هر توکن استخر جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است و میزان نقدینگی موجود در آن استخر قیمت آن ارز را مشخص می‌کند به‌این‌ترتیب خریدار و فروشنده نیازی به وجود طرف مقابل برای تکمیل معامله ندارند و می‌توانند با قیمتی که از استخر تعیین می‌شود بلافاصله معاملات را انجام دهند.
پنکیک سواپ (Pancakeswap)
پنکیک سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است که به جای اتریوم بر روی زنجیره هوشمند بایننس (BSC) ساخته شده است. این صرافی به کاربران خود امکان می‌دهد تا توکن‌های استاندارد BEP-20 را به راحتی تعویض کنند. ایده اولیه این صرافی، DeFi ،DEX و تمرکززدایی از امور مالی جهان بود.
پنکیک سواپ محصولات معاملاتی متنوعی را در اختیار کاربران قرار داد. این پلتفرم نیز به صورت اپن سورس طراحی شده است. از سوی دیگر صرافی کاربران را از راه‌اندازی توکن‌های جدید مطلع می‌کند. می‌توان این صرافی DEX را به نوعی پل ارتباطی میان اتریوم و توکن صرافی پنکیک سواپ به شمار آورد. از سوی دیگر این صرافی یک بازار شناخته شده برای خرید و فروش NFT نیز است.
سوشی سواپ (SushiSwap)
صرافی سوشی سواپ از نوع AAM است و به‌شدت بین کاربران ارز دیجیتال محبوب شده است. این صرافی DEX با استفاده از قراردادهای هوشمند برای جفت‌ارزهای موجود بازارسازی می‌کند.همچنین این صرافی بر روی شبکه اتریوم فعالیت دارد. عملکرد این صرافی شبیه به یونی سواپ است. در این صرافی برای هر جفت ارز یک استخر نقدینگی ایجاد می‌شود تا تریدرهای دیفای بتوانند با تامین نقدینگی به سود برسند. کارمزد انجام تراکنش‌ها در این پلتفرم 0.3 درصد است و کسانی که با توکن سوشی کارمزد شبکه را پرداخت کنند در ازای این سپرده‌گذاری سود دریافت می‌کنند. فعالیت صرافی سوشی سواپ بدون هیچگونه نظارت و واسطه‌گری ارگان‌های ثالث انجام می‌شود. علاوه بر این، هرگونه تغییر در پلتفرم معاملاتی سوشی سواپ توسط دارندگان توکن بومی آن یعنی Sushi انجام خواهد شد.
صرافی IDEX
صرافیIDEX که بر روی بلاک چین اتریوم استوار شده است، توکن‌های ERC-20 تراکنش‌های همتا به همتای (P۲P) خود را انجام می‌دهند. احتمالا به خاطر انجام تراکنش‌ها به صورت P۲P به صرافی دارایی‌های غیر متمرکز اتریوم مشهور است. صرافی IDEX خیلی شبیه صرافی‌های متمرکز است و به کاربرانش امکان نگهداری و ذخیره دارایی‌هایشان درون این پلتفرم را می‌دهد. یکی از ویژگی‌های دیگر این پلتفرم که آن را شبیه ایکسچنج کرده این است که سفارش‌های خرید و فروش و همچنین انجام مبادله پیش از صورت گرفتن فرایند می‌تواند توسط کاربر لغو گردد. این صرافی با داشتن کلیدهای خصوصی که رمزنگاری انجام دادند، انجام معاملات در یک زمان، کارمزدهای خیلی کم، و امکان اتصال به یکسری ابزار تحلیلی همراه دیگر موارد جزء ویژگی‌های این صرافی است.
صرافی غیرمتمرکز بایننس Binance DEX
جالب است بدانید که صرافی بزرگ بایننس سیستم غیر متمرکز خود را با نیز فعال کرده و این سیستم با عنوان بایننس دکس در دسترس کاربران قرار دارد. صرافی بایننس دکس یک صرافی DEX اپن‌سورس است و با توجه به حجم بالای معاملات و سرمایه گذاری در صرافی بایننس، از نظر سرعت اجرای تراکنش‌ها در شرایط بسیار ایده‌آلی قرار دارد.
Binance DEX شرایط بسیار عالی داشته و از کیف پول‌های بسیار زیادی هم پشتیبانی می‌کند. از این رو می‌توانید برای خرید و فروش رمز ارزهای بسیار زیادی نیز از خدمات آن استفاده کنید. البته خبر بد برای کاربران ایرانی این است که این صرافی به مانند صرافی متمرکز به کاربران کشورهای تحریم شده خدمات ارائه نمی‌کند که باید از V*P*N یا V*P*S استفاده کنید. در حال حاضر صرافی Binance DEX مقدار کارمزد تراکنش‌های خود را ۰.۱ برای هر معامله در نظر گرفته است.
این صرافی بر پایه پروتکل P2P یا همتا به همتا عمل می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد به صورت مستقیم با یکدیگر وارد معامله شوند. بلاک چین قدرتمند این صرافی امکان پردازش سریع تراکنش‌ها را میسر کرده است. کاربرانی که از این صرافی استفاده می‌کنند کنترل و مدیریت کلید شخصی خود را بر عهده دارند می‌توانند در کسری از ثانیه تراکنش‌های موردنظر خود را انجام دهند.
سخن پایانی
همراه با رشد حوزه دیفای، صرافی‌های غیر متمرکز ساخته شده در شبکه اتریوم هم با استقبال کاربران مواجه شده‌اند. اگر این روند ادامه داشته باشد، به احتمال زیاد شاهد افزایش نوآوری این تکنولوژی در تمام بخش‌های صعنت ارز دیجیتال خواهیم بود. علاوه بر صرافی‌های غیرمتمرکزی که نام بردیم مثل یونی سواپ، بایننس دکس، پنکیک سواپ، دی وای دی ایکس باز هم صرافی های دیگری هستند که کاملا امن و قابل اعتماد هستند مثل: 1inchSwap، QuickSwap، Thorswap و غیره. صرافی‌های غیر متمرکز به دلایل زیادی از جمله کاهش نوسان، کاهش لغزش‌ها، کارمزد کمتر و غیره مورد توجه افراد زیادی است.