ارز فیات چیست؟ چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟
در دنیای اقتصادی امروز، دو ارز مهم و شناخته شده‌ای وجود دارند که هرکدام دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود هستند. ارز فیات و ارز دیجیتال که باوجود کاربردهای خود جایگاه ویژه‌ای در بازارهای مالی و تجاری پیدا کرده‌اند. دلار، پوند، یورو، ریال و… نمونه‌هایی از ارز فیات هستند که توسط دولتها چاپ و عرضه میشوند. بیت‌کوین، اتریوم، دوج و… نیز از نمونه‌های ارز دیجیتال هستند که به‌صورت محدود و ازپیش‌تعیین‌شده توسط ماینرها استخراج میشوند.
ما در این مقاله ارز فیات با مزایا و معایب آن را به شما معرفی کردیم و در ادامه تفاوتهای ارز فیات و ارز دیجیتال را توضیح دادیم. همراه ما باشید تا بتوانید برای تصمیم در انتخاب ارز موردنظر برای سرمایه‌گذاری آگاهی بیشتری داشته باشید.
ارز فیات چیست؟
ارز فیات که به پول رایج هر کشور گفته میشود که به‌تنهایی از ارزش فیزیکی برخوردار نیست. این ارز که به آن پول بدون پشتوانه نیز گفته میشود توسط ولت یا قانون هر کشور ارزشگذاری میشود.
با استفاده از ارزهای فیات می‌توان به خریدوفروش کالا و سرمایه‌گذاری پرداخت. همچنین در معاملات اقتصادی و تجاری نیز کاربرد دارد.
ارزهای فیات، بر خلاف ارزهای دیجیتال متمرکز هستند و تحت نظارت دولت و نهادهای قانونی فعالیت می‌کنند. دلار آمریکا، یورو، پوند انگلیس، ین ژاپن و یوان چین از جمله ارزهای فیات رایج و مهم در جهان هستند.
تاریخچه ارز فیات
در قرن یازدهم در کشور چین برای اولین‌بار ارزهای کاغذی به وجود آمد. این ارزها که دولت بر آنها نظارت داشت که ارزش آن با طلا، نقره یا ابریشم برابری می‌کرد.
در قرن هفدهم بعضی از کشورهای اروپایی تصمیم گرفتند که ارز فیات خود را داشته باشند که چندان موفق نبودند. همچنین بانک استکهلم نیز اقدام به انتشار ارز فیات بی‌پشتوانه کرد که آن هم موفق نبود.
در نهایت رئیس‌جمهور وقت آمریکا در سال ۱۹۷۱ با جایگزین‌کردن رسمی پول فیات به‌جای طلا، ارز فیات بی‌پشتوانه ایجاد شد و در سراسر جهان تبدیل به پول رایج و معتبر برای استفاده در معاملات اقتصادی و تجاری شد. برای نمونه ریال ایران، پوند انگلیس و دلار آمریکا ارز فیات هر کشور شناخته میشوند.
ویژگی‌های ارز فیات
ویژگی‌های ارز فیات را می‌توان ازاین‌قبیل برشمرد که:
- متمرکز و قانونی
ارزهای فیات که تحت نظارت دولتها و نهادهای قانونی ایجاد میشوند، برای پرداخت، معاملات تجاری و اقتصادی و سرمایه‌گذاری کاملاً قانونی و قابل‌قبول هستند. همچنین دولتها ارزش و پایداری آنها را ضمانت می‌کنند و دارای پشتوانهٔ اقتصادی و سایت‌های پولی و مالی دولت هستند.
- ثبات ارزش
ارزهای فیات ارزشی باثبات دارند، به این معنا که با تحت‌تأثیر قرارگرفتن از عوامل اقتصادی و سیاسی ارزش خود را به طور نسبی ثابت نگه می‌دارند.
- پذیرش گسترده
ارز فیات به طور کامل از طرف جوامع بین‌المللی و ملی پذیرفته شده است و برای مواردی چون تجارت و تراکنش‌های مالی بین کشورها استفاده میشود.
- قابلیت تنظیم سیاست پولی
بانک‌های مرکزی هر کشور با کنترلی که بر روی ارزهای فیات دارند می‌توانند با تنظیم سیاست‌های پولی ارزش آن را پایدار نگه‌دارند و تورم را مدیریت کنند. همچنین با تنظیم نرخ بهره و میزان چاپ ارز امکان مدیریت سایر عوامل اقتصادی را نیز دارند.
- دارای پشتوانه بانکی ارز فیات
با استفاده از ارزهای فیات در بانکها می‌توان به افراد و شرکت‌ها، وام و سایر خدمات مالی ارائه کرد.
- قابل حمل‌ونقل فیزیکی و مجازی
ارزهای فیات را به‌راحتی می‌توان به از طریق سیستم‌های بانکی به ارزهای دیگر تبدیل کرد. به همین دلیل به آن‌های ارزهای منتقلی نیز گفته میشود.
مزایا و معایب استفاده از ارز فیات
باید گفت که امروزه ارزش ارز فیات به طلا یا نقره و دیگر ذخایر فیزیکی ارتباطی ندارد به همین علت ممکن است به‌خاطر تورم ارزش آن از بین برود. بااین‌حال این ارز دارای مزایا و معایب مخصوص به خود است که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد.
۵ مزیت ارز فیات
- ارز فیات اگر بتواند وظایف خود در تسهیل مبادلات و ذخیره ارزش را به بهترین نحو به اجرا درآورد می‌توان از آن به‌عنوان یک ارز خوب و پرکاربرد یاد کرد.
- ارز فیات بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از ارزی است که وابسته به یک کالا است و دارای اعتبار عالی است.
- ارزهای فیات برای محافظت از اقتصاد در برابر رکود چرخه تجاری، برای دولتها بسیار کاربردی هستند.
- بانک‌های مرکزی با کنترل و مدیریت ارز فیات می‌توانند تا حدود زیادی بر کنترل تورم و رفع بیکاری اثرگذار باشند.
- این ارزها کاملاً در دسترس هستند.
۵ معایب ارز فیات
- برخی از ارزهای فیات باوجود تنظیمات ارزی کشوری ممکن است با محدودیت‌های بین‌المللی روبرو شوند. این محدودیت‌ها مانند تحریم‌ها و نرخ تبادل است که بر ارز فیات تأثیرگذار است.
- به علت وابستگی ارز فیات به سیاست‌های دولت ممکن است با سیاست‌های مالی نادرست ارز فیات دچار افت ارز و تورم شود.
- برای تراکنش ارزهای فیات ممکن است درگیر کارمزدهای بالای بانکی شوید. مخصوصاً در تراکنش‌های بین‌المللی نرخ کارمزدها بالاتر می‌رود.
- در ارز فیات حریم خصوصی عموماً وجود ندارد؛ زیرا بانکها و نهادهای دولتی می‌توانند به‌عنوان ناظران، مستقیماً به حساب‌ها و تراکنش‌های مالی افراد دسترسی داشته باشند.
- به‌احتمال زیاد میتواند درگیر حباب بازار شود.
تفاوتهای بین ارز دیجیتال و ارز فیات
تفاوتهای زیادی بین دو ارز دیجیتال و ارز فیات وجود دارد که یکی از این تفاوت‌ها، ماهیت وجودی آنها است که ارز فیات فیزیکی و ارز دیجیتال مجازی است. در این بخش شما را با تفاوتهای مهم بین ارز دیجیتال و ارز فیات آشنا خواهیم کرد. همراه ما باشید.
- ارز فیات توسط نهادهای دولتی و بانکها کنترل و مدیریت می‌کنند؛ اما ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند و توسط هیچ نهادی کنترل نمی‌شوند.
- ارز دیجیتال به‌راحتی و به هرگونه که امکان دارد را می‌توان خریدوفروش و ارزشگذاری کرد؛ اما برای ارزشگذاری ارزهای فیات نیاز به عوامل اقتصادی و سیاسی و جود دارد و برای ورود به بازارهای بین‌المللی لازم است که آنها را به دلار یا یورو تبدیل کنیم.
- ارزهای فیات توسط حکومت صادر میشود و تعداد آن نامحدود و بنا بر نیازهای جامعه با تصمیم‌گیری دولت چاپ میشود؛ اما ارز دیجیتال که در برخی موارد، در تعداد محدودی صادر میشود بنا بر شرایط از پیش تعیین شده روانه بازار میشوند.
- ارز فیات را می‌توان در بانکها تحت نظارت و دسترسی دولت با ارائه اطلاعات شخصی ذخیره کرد؛ اما ارز دیجیتال را می‌توان در کیف پول‌های شخصی در بستر بلاک‌چین بدون نیاز به احراز هویت ذخیره و نگهداری کرد. این کار میتواند به پنهان نگه‌داشتن ثروت افراد کمک کند و دارایی سرمایه‌داران را از مالیات محفوظ نگه دارد.
- ارز فیات به علت دخالت و نظارت دولتها دارای امنیت بیشتری نسبت به ارز دیجیتال هستند؛ زیرا بانکها و دولتها در هر زمان که بخواهند می‌توانند تراکنش‌ها و پول‌های شما را به شما بازگردانند؛ اما در تراکنش با ارزهای دیجیتال ممکن است با یک خطا تمام دارایی شما برای همیشه از بین برود و دیگر بازگشتی نخواهند داشت.
- تفاوت دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که می‌توان به‌صورت ناشناس در ارز دیجیتال تراکنش داشت و خریدوفروش کرد؛ یعنی هویت و نام خریدار یا فروشنده در معاملات ارز دیجیتال مشخص نیست؛ اما در ارز فیات تراکنش‌ها دارای هویت و قابل‌ردیابی هستند.
- تراکنش‌های ارز فیات میتواند بنا بر هر دلیلی توسط بانکها و یا حکومت متوقف شود؛ اما ارز دیجیتال این امکان را در شرایط عادی ندارد. البته جدیداً تحریم‌های آمریکا بر بعضی از تراکنش‌ها و صرافی‌ها اثرگذار بوده است.
- قوانین مالی و پولی ارز فیات از سال‌های قبل که این ارز به وجود آمد به بازارهای مالی مدون و ارائه شد؛ اما ارزهای دیجیتال هیچ قانونی ندارند.
- ارزهای دیجیتال دارای نوسانات شدید قیمتی هستند و در عرض چند ساعت می‌توانند به بالاترین یا پایین‌ترین قیمت خود برسند. برخلاف آن ارز فیات دارای قیمتی باثبات و پایدار است و برای معاملات روزمره و حفظ ارزش دارایی‌ها گزینهٔ مناسب‌تری است.
- برای ذخیره و مدیریت ارزهای دیجیتال می‌توان از صرافی‌ها و کیف پول‌های شخصی استفاده کرد که هرکدام دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند البته که در این مورد کیف پول سخت‌افزاری میتواند بهترین و امن‌ترین گزینه باشد؛ اما ارز فیات در بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری دولتی و خصوصی نگهداری میشوند.
- تفاوت دیگر این دو ارز در سرعت انتقال است که برای انتقال ارز فیات به علت اینکه در بستر بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری انجام میشود ممکن است زمان‌بر باشد؛ اما ارزهای دیجیتال به علت اینترنتی بودن و استفاده از بستر بلاک‌چین با سرعت بیشتر و زمان کم‌تر عمل انتقال انجام میشود.
سخن آخر
ارز فیات به پول رایج یک کشور گفته میشود که توسط دولتها و بانکها ارزشگذاری میشود. این ارزها در معاملات مالی، اقتصادی و تجاری کمک بسیاری کرده است. پول‌هایی مانند دلار، پوند، یورو و… جزء دستهٔ ارز فیات قرار می‌گیرند. امروزه از ارز دلار و یورو استفادهٔ بیشتری میشود؛ اما ارزهای دیجیتال نیز جایگاه خاص خود را پیدا کرده‌اند و تحولات عظیمی در بازارهای مالی و تجاری به وجود آورده‌اند.
با پیشرفت تکنولوژی و سهولت در استفاده از ارزهای دیجیتال کم‌کم می‌توان شاهد استقبال بی‌نظیر سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال شد.
البته تصمیم برای انتخاب بین ارز دیجیتال و ارز فیات نیازمند وجود درک عمیق از هدف‌های مالی شما و میزان تحمل ریسک سرمایه‌گذاری شما است. ما در این مقاله شما را با تفاوتهای این دو ارز آشنا کردیم و گفتیم که هرکدام چه شیوه‌ای برای سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی‌ها ارائه می‌دهند.
سؤالات متداول
- ارز فیات چیست و چه نقشی در اقتصاد جهانی دارد؟ ارز فیات به ارزهایی گفته میشود که توسط دولتها و بانکها چاپ و ارزشگذاری میشوند و در معاملات مالی، اقتصادی و تجاری نقش بسیار مهمی دارند.
- چه تفاوتهایی بین ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال وجود دارد؟ تفاوتهای زیادی بین این دو ارز وجود دارد. تفاوتهایی در مورد زمان انتقال، تاریخچهٔ ظهور، متمرکز یا غیرمتمرکز بودن و حوزهٔ فعالیت هر دو که در این مقاله به آنها اشاره کردیم.
- ارز دیجیتال بهتر است یا ارز فیات؟ برای جوابدادن به این سؤال باید اهداف شخصی و مقدار تحمل ریسک هر فرد را در نظر گرفت. همچنین شرایط مالی و اقتصادی فرد نیز میتواند تأثیرگذار باشد.
