به بستری که کاربران در آن می‌توانند ارزهای دیجیتالی خود را معامله کنند صرافی ارز دیجیتال یا Crypto Exchange می‌گویند. صرافی‌ها یک پلتفرم آنلاین هستند که رایج‌ترین روش برای خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال به حساب می‌آیند. همچنین به هنگام معامله می‌توانند ارزهای دیجیتالی خود را به ارزهای دیجیتالی دیگر و یا ارزهای فیات تبدیل کنند.
صرافی ارز دیجیتال در واقع به‌عنوان یک واسطه بین خریدار و فروشنده عمل کرده و در ازای خدماتی که ارائه می‌دهد، کمیسیون یا کارمزد دریافت می‌کند. بخشی از درآمد صرافی‌ها هم از طریق کارمزد است. صرافی‌ها دارای کیف پول مخصوص هستند که در دسته کیف پول ارز دیجیتال تحت وب قرار می‌گیرد و به کاربران این فرصت را می‌دهد که داراییهای خود را در یک محیط امن نگهداری کنند.
اکسچنج (Exchange) در زبان انگلیسی به معنای مبادله و معامله و همچنین صرافی می‌باشد و به همین دلیل با ورود ارزهای دیجیتال به ایران ابتدا به صرافی ارز دیجیتال در ایران اکسچنج می‌گفتند و تا مدت‌ها با این نام شناخته می‌شد. کم کم با جا افتادن کلمه صرافی استفاده از این لغت نیز بیشتر شد و در حال حاضر اکثرا با نام صرافی ارز دیجیتال آنها را می‌شناسند.
انواع صرافی های ارز دیجیتال
صرافیهای متمرکز (CEX)
صرافیهای متمرکز، همانطور که از نام آنها پیداست، صرافی‌هایی هستند که توسط سازمان‌های متمرکز ایجاد شده‌اند که بر آنها کنترل دارند. در این صرافی‌ها، خریدار و فروشنده به‌طور مستقیم با یکدیگر معامله نمی‌کنند؛ بلکه صرافی، به عنوان واسطه‌ای بین آنها است و وظیفه نظارت و کنترل معاملات را برعهده دارد. تمام اقدامات این نوع صرافی، زیر نظر مدیرعامل آن انجام می‌شود. به بیان ساده‌تر تمام خریدها و فروش‌ها توسط مجموعه ثبت و اعتبارسنجی می‌شوند تا این کارها با امنیت مناسب و به شکلی صحیح انجام شوند.
برای استفاده از بیشتر صرافیهای متمرکز داخلی و خارجی شما باید احراز هویت را انجام دهید. تبدیل پول فیات به ارزهای دیجیتال، فروش رمز ارزهای دیجیتال و دریافت وجه آن به صورت پول فیات را باید مرسوم‌ترین روش معامله در این صرافی‌ها دانست. دارایی کاربران به کیف پول‌های متعلق به صرافی واریز می‌شود که در کنترل صرافی است و از آن‌جا معاملات انجام می‌شود.
لذا، کاربران، کنترل کاملی بر روی داراییهای خود ندارند. برای درک بهتر این موضوع، می‌توانیم صرافی متمرکز را مانند بانک در نظر بگیریم. تراکنش‌های شما در بانک، مثل واریز، برداشت، انتقال و یا هر فعالیت دیگری توسط کارمندان بانک تایید و انجام می‌شود. در صرافیهای متمرکز نیز کلیه فعالیت‌های کاربران توسط سیستم صرافی باید تایید و بررسی شود.
همین نکته باعث ایجاد نقطه ضعف در این نوع صرافی ها شده است، زیرا اگر زمانی صرافی مورد حمله سایبری یا هک قرار بگیرد تمام داراییهای ذخیره شده در صرافی به خطر می افتد. هر چند تدابیر امنیتی بسیار شدیدی در خصوص ایجاد لایه امنیتی برای صرافیهای غیر متمرکز وجود دارد که هک و حمله به آنها امری تقریبا غیر ممکن می باشد.
نکته مهم دیگر، حجم بالای تراکنش‌های این صرافی‌هاست که باعث محبوبیت این صرافی‌ها بین کاربران شده است. حجم بالای معاملات به اعتبار صرافی اضافه می‌کند و همچنین باعث می‌شود تا معاملات سریع‌تر انجام شوند و از قدرت نقدشوندگی بالا برخوردار باشند.
بایننس (Binance)، کوین‌بیس (Coinbase)، اف‌تی‌ایکس (FTX)، کراکن (Kraken) و کوکوین (KuCoin)، به ترتیب، پنج صرافی اول بر اساس رتبه‌بندی سایت CoinMarketCap هستند.
صرافی های غیرمتمرکز (DEX)
صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز (DEX) جایی است که تریدرهای رمزارز به صورت مستقیم با یکدیگر معامله می‌کنند. این صرافی به دلیل تسهیل خدمات و عدم نیاز به احراز هویت از محبوبیت بالایی برخوردار است. صرافی DEX تحت کنترل هیچ فرد یا نهادی نیست و اصولاً یک برنامه یا اپلیکیشن نرم‌افزاری در اینترنت است.
اگر به نام این صرافی‌ها دقت کنیم، متوجه تفاوت اصلی آنها با صرافیهای متمرکز خواهیم شد. معمولا هیچ فرد و نهادی وظیفه کنترل تراکنش‌های این صرافی‌ها را بر عهده ندارد. البته میزان استفاده از این صرافی‌ها به سه دلیل کمتر از صرافیهای متمرکز است:
- عدم امکان استفاده از پول فیات برای خرید ارز دیجیتال
- مورد دوم رابط کاربری نه‌چندان ساده این نوع صرافی‌ها
- عدم وجود پشتیبانی است
یک کاربر می‌تواند کیف پول ارز دیجیتال خود را به یک DEX وصل کند تا داراییهای ارز دیجیتال خود را مبادله یا سواپ کند. معاملات بدون نیاز به واسطه به وسیله کد نرم‌افزار به صورت خودکار اجرا می‌شوند. صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال هیچ نیازی به اطلاعات هویتی افراد ندارد و با استفاده از کیف پول‌های ارز دیجیتال افراد مختلف، امکان انجام معاملات و خدمات مربوط به ارزهای دیجیتال مانند استیکینگ را برای مشتریان فراهم می‌کند.
کاربران در طول کل این فرآیند با صرافی غیرمتمرکز، کنترل کامل ارز دیجیتال خود را دارند. صرافی غیرمتمرکز بدون نیاز به اعتماد، بدون مجوز و متن باز است، به این معنی که درب آن همیشه برای همه باز است و هیچ مقام یا نهادی بر صرافی غیرمتمرکز نظارتی ندارد، کاربر نمی‌تواند به حساب بانکی‌اش متصل شود و در صورت بروز هرگونه مشکل، خدمات پشتیبانی وجود ندارد.
صرافی های هیبریدی (CEX/DEX)
سومین نوع صرافی ارزهای دیجیتال که به‌تازگی محبوب شده‌اند، صرافیهای هیبرید هستند. این صرافی‌ها با هدف تقویت مزایای دو نوع قبلی و رفع ایرادات آنها ایجاد شده‌اند. در صرافیهای هیبرید افراد کنترل بسیار کامل‌تری روی دارایی دیجیتال خود دارند. در این صرافی‌ها افراد به حجم معاملات بالا و نقدینگی مناسب که از ویژگی‌های صرافیهای متمرکز هستند دسترسی دارند و درعین‌حال می‌توانند بدون احراز هویت از امکانات آنها در بستری امن استفاده کنند.
نکات مهم برای انتخاب صرافی ارز دیجیتال در ایران
فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال یک فرصت مناسب برای ایرانیان است تا بتوانند زندگی مالی خود را ارتقا دهند. کریپتو کارنسی این شرایط را برای ایرانیان فراهم کرده است. اولین و مهم‌ترین قدم ایرانیان برای حضور در بازار کریپتو انتخاب یک صرافی معتبر و ایده‌‌آل برای شروع معاملات است. با توجه به اهمیت بالای این کار، کاربران ایرانی باید نکات زیر را هنگام انتخاب صرافی مدنظر قرار دهند:
- ایرانیان باید صرافی را انتخاب کنند که سابقه فعالیت خوبی داشته باشد و به‌عنوان یک صرافی معتبر شناخته شود.
- مطمئن شوید که آدرس صرافی انتخابی شما در لیست اسکم، یا همان کلاهبرداری نباشد.
- در صورت استفاده از صرافیهای خارجی اطمینان حاصل شود که فعالیت کاربران ایرانی را تحریم نکرده‌اند و از اعتبار صرافی در بازار ارزهای دیجیتال ایران و جهان مطمئن شوید.
- صرافی باید سطح کارمزد مناسبی داشته باشد تا در صورت انجام معاملات زیاد آنها را دچار مشکل نکند.
- نسبت به مقدار سرمایه در حال گردش در صرافی آگاهی یابید.
- صرافی موردنظر باید فرآیند احراز هویت را در مدت زمان کم و با دقت بالا انجام دهد تا کاربران بتوانند با خیال راحت و بدون اتلاف وقت شروع به فعالیت داخل صرافی کنند.
- قیت رمز ارزهای موجود در صرافی باید با قیمت جهانی ارزها هماهنگ باشد.
- سایت صرافی و شبکه‌های اجتماعی آن را به درستی بررسی نمایید.
- ایرانیان باید صرافی را انتخاب کنند که از تسویه حساب سریع و آسان پشتیبانی کند.
- از سرمایه‌گذاران صرافی انتخابی‌تان سوالاتی در ارتباط با سابقه و اعتبار صرافی بپرسید.
- تعداد کاربران و حجم معاملات صرافی را بررسی نمایید.
- کارمزد‌های صرافی و همچنین پشتیبانی آن را در نظر بگیرید.
سخن آخر
صرافی ارز دیجیتال نقش مهمی در اکوسیستم ارزهای دیجیتال دارند، به کاربران امکان می‌دهند تا به راحتی ارزهای دیجیتال خود را معامله و مدیریت کنند. اما قبل از استفاده از هر صرافی، مهم است از امنیت، شفافیت، و رعایت مقررات اطمینان حاصل کنید. همچنین، آگاهی کافی از ریسک‌های مرتبط با معامله ارزهای دیجیتال و محافظت از اطلاعات شخصی نیز اساسی است. صرافی‌ها دارای انواع مختلفی هستند که ما در این مقاله به دو نوع معروف آن یعنی متمرکز و غیرمتمرکز پرداختیم.
سوالات متداول
- ویژگی اصلی بهترین صرافیهای ارزهای دیجیتال چیست؟ بهترین صرافیهای ارزهای دیجیتال خرید و فروش ارزهای مورد نظر خود را با کارمزد کم و ویژگی‌های امنیتی بسیار قوی برای کاربران خود فراهم می‌سازند.انتخاب صرافی مناسب بستگی به نیازها و ترجیحات شخصی شما دارد.
- صرافی ارز دیجیتال چیست؟ صرافی های ارز دیجیتال بازارهای آنلاینی هستند که در آن کاربران می‌توانند یک نوع دارایی دیجیتال را با دیگری براساس ارزش بازار مبادله نمایند.
- چگونه می‌توانم به یک صرافی ارز دیجیتال دسترسی داشته باشم؟ به راحتی می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت یک صرافی ارز دیجیتال، ثبت نام کنید و به حساب خود دسترسی داشته باشید.